Op de middelbare school had ik Grieks, Latijns, Nederlands, Engels, Frans, Duits en geschiedenis in mijn pakket. Jazeker, ik had een pretpakket. De echte bollebozen hadden een betapakket met wiskunde, natuurkunde of economie. Dat waren pas échte vakken waarbij je moest nadenken. Talen waren makkelijk. Zolang je maar veel woordjes en grammaticaregels uit je hoofd leerde, kwam je er wel. Inzicht had je er verder niet voor nodig.

Dat laatste blijkt toch niet helemaal het geval te zijn. Neem nu computers: ze kunnen goed rekenen en eindeloos veel onthouden. Stop er een encyclopedie in en je krijgt op elke vraag die je stelt het goede antwoord. Voer hem de regels van de sinus en de cosinus en hij tovert de meest fantastische grafieken op het scherm.

Maar…. Gek genoeg blijken al die vaardigheden niet voldoende te zijn om een taal te kunnen leren. Met een woordenboek en grammaticaregels, kan de computer er niet mee uit de voeten.

Kinderen beginnen als vanzelf te brabbelen, als ze drie-vier jaar zijn kwebbelen ze vaak honderduit. De computer heeft er meer moeite mee. Taal is namelijk niet eenduidig. Alles hangt af van de context en interpretatie. En dat is voor de computer voorlopig nog een brug te ver. Hij kan weliswaar complete woordenboeken en grammaticaboeken uit zijn hoofd leren, maar als iemand hem zegt: “loop naar de maan”, weet hij niet of dat letterlijk of figuurlijk is bedoeld. Een beetje nuance, humor of streettalk is aan een robot niet besteed.

Het is een kwestie van tijd voor de computer betere taalvaardigheden gaat ontwikkelen. Met behulp van artificial intelligence is het al gelukt een robot te maken met de taalvaardigheid op het niveau van een kind van vier: Annabel. Het leuke is dat de pratende robotpeuter geen kant en klaar algoritme en een woordenboek heeft gekregen om te stampen. Net als gewone kinderen is ze begonnen met een lege lei. Ze leerde te praten door mensen na te brabbelen, vervolgens begon ze woorden te begrijpen en te praten.

Tot nog toe is het nog niemand gelukt een robot te ontwikkelen waarmee je een goed gesprek kunt voeren. Als talenmens zie ik daarin het ongelijk van iedereen die beweert dat beta vakken moeilijker of belangrijker zouden zijn dan talen. Het wetenschappelijke bewijs is geleverd. Een taal leren is helemaal niet zo makkelijk!