Over schrijven en de kunst van het weglaten

4 juli 2019

Toch, even, dus, best, ook, trouwens, eigenlijk, gewoon, vaak, heel, veel, namelijk, nog, wel, vooral, kortom, nogal, bovendien, regelmatig...

Het zijn allemaal bijwoorden. Inhoudelijk voegen ze vaak weinig toe, maar ze zorgen er wel voor dat je teksten beter gaan lopen. Tekstschrijvers zijn er dan ook dol op! Bijwoorden geven je teksten meer vaart. Heel handig voor het schrijven van een levendige column of een luchtige blog. Maar in een zakelijke context moet je er voorzichtig mee zijn.

Het gevaar van bijwoorden

Nietszeggende bijwoorden kunnen je teksten omslachtig en wollig maken. Als je niet oppast, verliezen ze daardoor aan overtuigingskracht. Vergelijk maar:

• Je kunt overbodige woorden eigenlijk maar beter vermijden
• Overbodige woorden kun je beter vermijden.
• Vermijd overbodige woorden!

De boodschap van de drie zinnen is hetzelfde, maar ze zijn heel anders van toon. De eerste zin  bevat maar liefst drie bijwoorden: “eigenlijk maar beter”. Wie zoiets opschrijft, lijkt niet helemaal zeker van zijn zaak. De tweede zin heeft maar een bijwoord “beter”.  Dat klinkt als een verstandig advies, maar wel wat belerend. “Vermijd overbodige woorden!”, is een bevel.  Degene die dat opschrijft is zeker van zijn zaak, maar je moet er niet van staan te kijken als de lezer denkt: “Dat maak ik zelf wel uit!”.

Tijd voor een Checklijstje!

Als schrijver betrap ik mezelf vaak op het gebruik van woorden als even, gewoon of nogal. Ze geven een tekst meer lucht en maken de wereld wat lichter. Toch probeer ik ze met mate te gebruiken. Als het om bijwoorden gaat, hanteer ik de volgende regels.

• Gebruik geen bijwoorden om jezelf ergens makkelijk vanaf te maken. Soms kost het wat meer moeite om de juiste woorden te vinden. Ga ervoor!
• Check je tekst altijd op overbodige woorden. Zijn er bijwoorden die je moeiteloos kunt schrappen, haal ze dan weg.
• Let op onnodige herhalingen.

Niet doordraven!

Veel taalspecialisten zijn faliekant tegen het gebruik van bijwoorden. Onder het motto “schrijven is schrappen”,  beweren ze dat het beter is ze helemaal niet te gebruiken. Dat is onzin. Als je de dikgedrukte bijwoorden uit de volgende zinnen weglaat, dan krijgt de zin een andere betekenis en gaat er belangrijke informatie verloren.

• Ze liep regelmatig de ziekenkamer in om te kijken of alles in orde was.
• Ik moet even niks doen, anders word ik gek.
• De informatie is ook beschikbaar in braille.

Tenslotte

Wil je een tekst maken die lekker wegleest, dan zijn bijwoorden gewoon hartstikke handig. Vind je het belangrijker om je tekst compact en zakelijk te houden, dan is het beter om zo min mogelijk bijwoorden te gebruiken, maar helemaal vermijden kun je ze nooit. Het gaat om de balans!